Bomen op het openbaar domein, de strijd gaat verder!

Na de uitspraak van het Grondwettelijk Hof i.v.m. het Boek 3 "Goederen" van het Burgerlijk Wetboek, neemt de VVOG nieuwe stappen.

We berichtten jullie al over de uitspraak van donderdag 21 oktober 2021 van het Grondwettelijk Hof over het beroep dat verschillende middenveldorganisaties, waaronder de VVOG, hadden aangetekend. Het beroep werd verworpen, waarmee het Hof bevestigde dat de regels van afstanden van beplantingen, overhangende takken en doorschietende wortels ook van toepassing zijn op het openbaar domein.  Het arrest was zonder meer een spijtige zaak voor het openbaar groen.
Gelukkig waren er een aantal nuanceringen in het arrest, waarmee we verder aan de slag kunnen.

Alle relevante informatie kan je vinden via de linken hieronder!

1 | Nieuwe juridische stappen

Op 21 december 2021 zaten we opnieuw samen met het consortium van middenveldorganisaties om te bekijken welke juridische mogelijkheden er nog waren na de uitspraak van het Grondwettelijk Hof. Het was duidelijk dat er na deze uitspraak nog meer vragen dan antwoorden waren. Maar toch kunnen we verder op basis van de geformuleerde nuanceringen:

• een decretaal ingrijpen door de Vlaamse overheid is een mogelijkheid
• het arrest is alleen geldig voor beplantingen die zijn aangebracht na 1/09/2021
• de aanwezigheid van beplantingen is in veel gevallen essentieel voor de verwezenlijking van de openbare bestemming van een openbaar domeingoed, klimaat, landschapswaarde en erfgoedwaarde. Aan de gewone rechtbanken om hierover verder te oordelen.

Dus besliste het consortium om stappen te ondernemen richting minister van Justitie, Vincent van Quickenborne. Men streeft naar een heldere oplossing voor heel België, wat impliceert dat wij op Vlaams niveau voorlopig geen initiatief nemen. Onze juridische adviseur in omgevingsrecht (LDR advocaten) ziet wel mogelijkheden om een onderbouwing op te bouwen op basis van onze insteken:  waarom is een gelijkheid tussen privaat en openbaar groen onhoudbaar?
waarom zou het openbaar domein toch een andere behandeling moeten krijgen?
De onderbouwing is in volle opmaak en zou klaar zijn tegen begin februari. Het is dan aan de minister om te zien hoe dit verder kan omgezet worden in een juridisch kader.
Lokale besturen zullen dit kunnen ondersteunen (later meer hierover).

2 | Plan van aanpak voor lokale besturen bij nieuwe aanplant of heraanplant

We kregen heel wat vragen van lokale groendiensten hoe het nu verder moet. Daarom stelden wij een ‘plan van aanpak’ op, steunend op de uitspraak van het Grondwettelijk Hof:

• Voor alle bomen van voor 1/9/2021 is er geen probleem; het arrest is hierop niet van toepassing!
• Voor nieuwe aanplantingen of heraanplanting (vanaf 1/9/2021):
  • We respecteren zoveel mogelijk de afstandsregels (bomen: 2 m, hagen: 0,5 m)
  • Wanneer dit niet mogelijk is, dan overweegt men om bomen ofwel niet te plaatsen, ofwel op <2 m (resp. hagen op <0,5 m). Indien er voldoende gemotiveerd draagvlak is dan kan men ze toch plaatsen.
  • MOTIVATIE:
    • De openbare bestemming van de beplanting primeert.
    • Hierbij verwijst men best naar lokale beleidsplannen zoals groen(structuur)plan, waterplannen, klimaatplannen, burgemeestersconvenant, …

• Bij problemen of klachten van bewoners:
  • deze neemt men steeds ernstig
  • men zoekt naar een haalbare oplossing
  • bij blijvend geschil kan men zich beroepen op de volgende uitspraak van het Grondwettelijk Hof “de aanwezigheid van beplantingen is in veel gevallen essentieel voor de verwezenlijking van de openbare bestemming van een openbaar domeingoed”. Het is echter wachten op de eerste uitspraken terzake.