Groen moet netjes zijn

Tijdens onze juryronde voor de Openbaargroen-awards, die dwars door Vlaanderen gaat, bezoeken we verschillende buurten. We gaan projecten bekijken in wijken, fietsen langs verschillende initiatieven voor bijenvriendelijk beheer, beoordelen de klimaatbestendigheid van projecten en kijken of er wordt geïnvesteerd in PLUSgroen. We doen dit samen met verschillende partners. In onze veilige en afgesloten werkomgeving, denken we meestal goed na over biodiversiteit, klimaat, extensieve graslanden, ecologisch beheer, stoepplanten, ... Het is dan ook altijd interessant om onze plannen en beleidsvisie, die we hebben ontwikkeld in onze kantoren in Brussel, Brugge, Gent, … te toetsen aan de concrete uitvoering met de lokale straatjury.

Op 15 juni hadden we onze eerste jurydag en hetzelfde patroon herhaalde zich. We staan een groenproject te bekijken, uiteraard goed zichtbaar in de straat. De groenverantwoordelijke doet vol passie zijn visie uit de doeken voor een groep juryleden. Je preekt natuurlijk voor eigen parochie. De juryleden hebben al wat voorkennis en zijn zeer ontvankelijk. En dan gebeurt er iets wat je totaal niet had verwacht of gewenst. Er gaat een deur open en een man of vrouw vraagt aandacht, of iemand aan de overkant wijkt af van zijn route om langs de groep juryleden te lopen. En dan komt het! Nee, ze zijn niet vol bewondering voor de groenmedewerkers die in weer en wind aan het werk zijn. Maar ze zeggen dingen als "Het is hier niet netjes", "Ik zie de groenmedewerkers al weken niet meer", "Kijk eens hoe slordig het er hier uitziet", "De bloemen zijn al weken uitgebloeid en niemand ruimt ze op"....

Precies op het moment dat wij het hadden over extensief en ecologisch beheer... Om moedeloos van te worden!
Hier rijst dan de vraag: Hoe komt dit en wat kunnen we eraan doen? Is het zinvol om dit te negeren? Waarschijnlijk niet. Persoonlijk zou ik de neiging hebben om door te vragen. Wat bedoel je precies met "niet netjes"? Hoe zou het er volgens jou dan uit moeten zien? We moeten de zorgen serieus nemen om het probleem te begrijpen. Naar hen luisteren en actie ondernemen is het begin van professionele klachtenbehandeling. Soms is iemand al geholpen als hij of zij een duidelijke uitleg krijgt.

Maar laten we ook naar onszelf kijken. Wij hebben onbewust dit idee gecreëerd: gras als een biljart laken, geschoren heggen, perfect gemaaid gazon, opgeruimde herfstbladeren, de strijd tegen duiven, konijnen, aalscholvers, het gekwaak van kikkers, ... en ja, soms ook een beetje dienstverlening in het groen. Het is altijd zo geweest en nu verandert het plotseling. Oei!

We moeten dus een beetje sensibiliseren, bewustwording creëren. Laat je bijstaan door buurtwerkers of communicatiemedewerkers... Toon op locatie bij een bewuste "rewilding" dat je de situatie goed onder controle hebt. Zorg voor netheidsstroken, ken het terrein en lokale gebruiken (dus niet waar gevoetbald wordt). Communiceer ter plaatse over de toegevoegde waarde, de eerste lentebloemen, een smultuin voor vlinders en insecten. Zoek naar de lokale Bartel van Riet, een lokale ambassadeur, betrek buurt- of straatcomités bij het verspreiden van het verhaal. Maak ook gebruik van nationale campagnes zoals 'MaaiMeiNiet' of 'LaatZeLiggen', ... Of laat burgers deelnemen aan het planten van bloembollen, het zaaien van bloemenweides, het tellen van soorten. Betrek de burgers erbij. Zijn de mensen die klagen er zich van bewust dat andere burgers er blij mee zijn? Los van het feit dat het een ecologische noodzaak is.

Groen moet inderdaad netjes zijn. Maar in de loop der jaren heeft "netjes" een andere betekenis gekregen. Netjes zijn betekent dat er geen zwerfafval ligt en dat je broekspijpen droog blijven als je erlangs fietst, ... Maar netjes zijn, betekent niet dat we nergens meer extensief grasbeheer kunnen toepassen, om de biodiversiteit kansen te geven. We moeten weer trots zijn op ons Vlaams groen, begrijpen waarom een andere aanpak nodig is, ... En voor degenen die niet overtuigd kunnen worden met deze argumenten: groen zorgt ook voor verkoeling, levert schoon water, voorkomt wateroverlast, maakt je gelukkig, bomen nemen CO₂ op, ...