Groencontact 2021/1

Verspreide bebouwing is alom aanwezig in Vlaanderen. Het is ingebakken in onze cultuur. Het traditionele ruimtelijke beleid focust terecht op het vermijden van bijkomende verspreiding en uitbreiding van bebouwing. Maar hoe ga je om met de bestaande verspreide bebouwing? Een vraagstuk dat tot op heden veeleer stiefmoederlijk behandeld werd. Het departement Omgeving, BELEIDSONTWIKKELING EN JURIDISCHE ONDERSTEUNING, verkende daarom de mogelijkheden om, aanvullend op het bestaande beleid, tot verduurzaming te komen van de verspreide bebouwing.

Het Bloemekenspark in Gent is op de jaarlijkse wedstrijd Openbaargroen-awards van de VVOG bekroond met de Groenaannemer Award 2020. Met de Groenaannemer-award belonen VLAM en VVOG een groenproject dat met de expertise van een professionele tuinaannemer werd gerealiseerd, in dit geval het familiale groenbedrijf Dirk Bauwens uit Evergem. De Groenaannemer Award wil het maatschappelijk belang van openbaar groen onder de aandacht brengen en ijveren voor een goede samenwerking tussen gemeente besturen, boomkwekers en tuinaannemers. De laureaat ontvangt een getuigschrift, een aankondigingsbord dat in het Bloemekenspark wordt opgesteld en een geldprijs geschonken door VLAM.

Eén van de grootste troeven van Diksmuide is zijn uitgestrekte groene omgeving. Een kilometerslang fiets- en wandelparadijs, doorspekt met heel wat bomen, bloemen en ander moois. Die groene omgeving vergt heel wat inspanningen van de groen- en milieudienst. Inspanningen waarvoor Diksmuide eind vorig jaar in de bloemetjes werd gezet op de Finale van de Openbaargroen-awards. Op die spannende dag voor de Vlaamse gemeentelijke groendiensten deelde de VVOG de ‘Oscars voor de Vlaamse groendiensten’ uit. Diksmuide werd er uitverkoren tot deelnemer aan de prestigieuze groen- en leefmilieuwedstrijd Entente Florale Europe. Silke Willaert en Wouter De Zutter van de groen- en milieudienst stellen hun werkterrein voor.

“Momenteel wordt de kracht van het thema stadsnatuur volgens mij nog onderschat. In de 13 centrumsteden en kleinere Vlaamse steden samen kun je ruim 2.925.000 inwoners bereiken met een “natuur-dichtbij-huis”-verhaal en kan je voor elk van hen bijdragen aan hun welzijn. Stadsecologie kan de rol op zich nemen om “de natuur terug in de harten van de mensen krijgen”. Over dieren bestaan er trouwens boeiende verhalen. Als Hans Van Dijck naar aanleiding van de film “De wilde stad” op tv vertelde over hoe gierzwaluwen soms meer dan 10 maand onafgebroken in de lucht blijven en er ook slapen, waarbij ze afwisselen d de ene en de andere hersenhelft uitschakelen, dan worden heel wat mensen enthousiast. Het zit hem vaak ik kleine natuur belevenissen. Kortom: de stadsecoloog kan ook mensen enthousiast maken in zijn rol als verhalenverteller”- Dixit Wim Verheyden, Leuven

Bocholt is een groene gemeente, dooraderd met een 5-tal beekvalleien en twee kanalen. Als landbouwgemeente is de relatie landbouw-natuur een belangrijk aandachtspunt binnen ons groenbeleid. Naast het reguliere onderhoud van perken en parken ligt het accent op laanbeplantingen, houtkantenbeheer en het ontwikkelen van bosbeheersplannen.

Reaktor21vzw is opgericht door curator en art director Tim Joye die jarenlange ervaring heeft met het bedenken van milieucampagnes en het opzetten van kunstprojecten. Samen met kunstenares Laura Maes stuurt hij de projecten van Reaktor21 die zorgen voor het samenvoegen van kunst, ecologie en cocreatie. Dat zorgt altijd voor boeiende ‘creatieve fusies’ die kunnen toegepast worden in de open ruimte. Zo werkte Reaktor21 al een project uit rond artificiële riffen voor de Noordzee in samenwerking met kunstenaar Nicolas Floc’h, domein Raversyde en de universiteit van Gent, die nu in het natuur parkgedeelte zijn opgenomen.

‘Week van de Bij’ neemt het op voor de bijen in Vlaanderen. Bijen en andere bestuivers hebben deze aandacht nodig door de achteruitgang in soorten en aantallen. Dit jaar maakt de campagne van Departement Omgeving van de Vlaamse overheid de koppeling tussen ontharding en extra bijenvriendelijke groenaanleg. Het betonneren en verharden van de bodem de laatste decennia zorgt voor minder groen. Naast een achteruitgang van de biodiversiteit worden we ook geconfronteerd met wateroverlast bij hevige plensbuien. Het versterkt tevens de hittegolven in de zomermaanden. Ontharden biedt kansen voor meer biodivers groen en een aangenamere leefomgeving.

Onlangs las ik met veel belangstelling een brochure van de vereniging VHG, Koninklijke Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners uit Nederland. Deze handleiding, De Levende Openbare Ruimte, wil met inspirerende voorbeelden van groene projecten in de openbare ruimte tonen hoe groen is toegepast en vooral welke baten hier specifiek mee worden behaald. Want, stellen ze, onze kijk op het openbare groen is de afgelopen jaren flink veranderd. De tijd van alleen kijken naar groen is echt wel voorbij. Over de baten van groen is veel meer bekend geworden. Of het nu gaat over het verbeteren van leefklimaat, biodiversiteit, …maar zeker ook de waarde van groen op onze gezondheid en welbevinden.

We hebben je al laten weten in Groencontact 2020/3, dat VVOG meewerkt aan het PDPO-project ‘Naar een efficiënt waterbeheer met groenzones’ dat 1 januari 2020 van start ging, onder impuls van de Provincie Oost-Vlaanderen. Onder druk van een veranderd klimaat worden gemeenten geconfronteerd met waterschaarste en -overlast. Gemeenten hebben echter nood aan ondersteuning bij het ontwerp, aanleg en beheer van groenzones om deze zo kwalitatief en multifunctioneel mogelijk te maken. Dit project speelt hierop in door de huidige kennis en praktijkvoorbeelden rond waterefficiënt ontwerpen en beschikbare technieken voor aanleg en beheer te bundelen en actief te implementeren bij Oost-Vlaamse gemeenten en hun stakeholders en bij uitbreiding geheel Vlaanderen.

Een bloemenzee brengt kleur en variatie. Zorgt voor ‘instant happiness’ bij bewoners en passanten. En dat niet alleen. Veldbloemenweiden creëren en herstellen na tuur- en landschapswaarden. Ze passen ook perfect in de roep om duurzaamheid en biodiversiteit, én het reduceren van onderhoudskosten.

Het klimaat verandert en dat merken we ook in Vlaanderen aan alsmaar meer extreme weersomstandigheden. Soms kan het lokaal hard regenen. Tegelijk beleven we in de zomer vaak lange droge periodes. Het rioleringsstelsel is niet voorzien op hevige piekbuien waarvan de intensiteit alleen nog toeneemt. Het zou maatschappelijk en economisch ook niet te verantwoorden zijn om buizen aan te leggen die élke bui aan kunnen.

De Sint-Amandsbasisschool Zuid had tot vorig jaar een onaantrekkelijke speelplaats van ca. 5500 m². Ze was niet meer dan een kale asfaltvlakte met een aaneenschakeling van voetbal- en basketbalveldjes. Maar een speelplaats kan veel meer dat dat zijn. Het is wetenschappelijk bewezen dat een groene speelplaats een positieve invloed heeft en zorgt voor een beter concentratievermogen en voor minder pestgedrag. Het geeft de kinderen een omgeving waarin ze leren en spelen, in de buitenklassen, op het podium, in de arena, ...

“De natuur in Vlaanderen is er niet goed aan toe: Vlaamse natuurgebieden zijn nog veel te versnipperd en we doen het slecht op het vlak van bescherming van inheemse planten- en dierensoorten. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het Instituut voor Natuur en Bosonderzoek (INBO) over onze biodiversiteit: "Een derde van de onderzochte soorten staat op een of andere manier op de rode lijst. De bevoegde minister Zuhal Demir erkent dat de uitdaging groot is, en zegt dat eraan gewerkt wordt: Volgend jaar komt er een globaal Vlaams biodiversiteitsplan in lijn met het Europese", berichtte vrtNWS in december 2020.

Mensen gaan graag de tuin in omdat ze kunnen ontladen van de prikkels die ze binnen opdoen. Buiten kan je ontspannen op een wijze die aansluit bij de eigen levensloop. Het geeft rust en vertrouwdheid en je kan er letterlijk ‘aarden’.

Bomen in tuinen zijn daar door toedoen van de mens. De mens bepaalt hoe de tuin eruit ziet en welke planten hij in de tuin wil. Maar uiteraard spelen ook groeiplaatsomstandigheden – bodem, licht, klimaat – mee. De meeste tuinen zijn echter klein en dat stelt beperkingen aan de mogelijkheden voor bomen. De beperking in ruimte betekent dat ook buren zich kunnen of willen moeien. Het duurt jaren eer bomen volgroeid zijn. Wat begon als een boompje van 2 meter is dertig jaar later een reus van 20 meter. In het begin een gedragen boomkeuze eindigt dan in een burenruzie of slapeloze nachten als het stormt. Een juiste keuze, minder groot, rekening houdend met de tuinruimte vermijdt toekomstige problemen.

Ik weet het wel. Misschien is het wel een beetje raar om een artikel over herfstbladeren te schrijven in de lente. Maar aan de andere kant ook weer niet. Want stilaan wijzigt de visie en aanpak van herfstbladeren in steden en gemeenten. Misschien kregen jullie ook wel een vraag hierover vorig jaar? Maar je aanpak herzie je niet zomaar, zonder voorbereiding. De lente is dan misschien wel een goed moment om even na te denken hoe je dit in het najaar zal aanpakken. Want de vragen zullen blijven komen, zelfs nog meer dan vorig jaar. VRT (Oost-Vlaanderen) contacteerde ons vorig jaar voor een stand-van-zaken.
www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/11/10/vlaamse-gemeenten-laten-herfstbladeren-…

• Boomwaardecalculator 5 (2021)
• Uniforme methode voor de waardebepaling van bomen - Nieuwe eenheidsprijs
• Wet houdende boek 3 'Goederen' (Wet Geens)
• Agenda

In 6 parken in de provincie Antwerpen wappert voortaan de Green Flag. Deze internationale award erkent en beloont elk jaar parken en groene ruimten die extra duurzaam beheerd worden. De groenzones maken deel uit van een netwerk van 2224 Green Flag Award-parken wereldwijd.

Op 24 oktober werd de 24ste editie van de prijsuitreiking van de jaarlijkse promo-actie van de competitie ‘Vlaamse tuinaannemer’ georganiseerd in Kasterlee. Als gevolg van de gekende pandemie werd de traditionele viering dit jaar noodgedwongen vervangen door een digitale versie die gestreamd werd. Daardoor was de feestelijke netwerking onder collega’s tuinaannemers en groenvoorzieners niet mogelijk. Toch kon de jury deze zomer de deelnemende projecten bezoeken en getuigen dat er dit jaar kwalitatieve resultaten geboekt werden.

Wanneer een grote boom verdwijnt, gooien we niet alleen een geschenk van de voorgaande generaties in de vuilbak maar ontnemen we ook de generaties na ons iets moois