Groencontact 2022/3

Het Brussels Gewest heeft een ‘Boommeester’ aangesteld om de vergroening en ontharding van de openbare ruimte te versnellen. In 2022-2023 wordt ook een strategisch bomenplan voor alle gewestwegen opgesteld. Drie Brusselse gemeent en – Brussel-Stad, Jette en Elsene – hebben al zo’n bomenplan. En deze zomer keurde de Brusselse regering een ambitieus gewestelijk stedenbouw kundig reglement goed dat moet zorgen voor meer groene open ruimte.

Het aantal insecten daalde de laatste decennia dramatisch met grote gevolgen voor de bestuiving van onder meer landbouwgewassen. De achteruitgang van de biodiversiteit is van zo'n omvang dat ecosystemen en ecosysteemdiensten in gevaar zijn. De waterbom in de zomer van 2021 schudde ons wakker rond de zware impact die veranderende klimaatpatronen hebben op onze samenleving. De noodzakelijke transities om beide crisissen aan te pakken zijn gekend: duurzamer omgaan met open ruimte en water, natuurherstel, duurzame landbouw en hernieuwbare energiesystemen. Maar hoe maken we dat concreet? Wat kan ieder van ons doen? Natuurpunt maakte vijf toekomstbeelden van hoe Vlaanderen er in 2050 zou kunnen uitzien en geeft tips voor wat we dan prioritair moeten aanpakken.

Al 2,5 jaar loopt ons PDPO-project ‘Naar een efficiënt waterbeheer met groen zones’. Een project met verschillende initiatieven rond groen en blauw, gedragen door 4 partners: PCS – Velt - Regionaal Landschap Schelde-Durme en VVOG. We sloten dit project af met nog 2 initiatieven: een technische gids voor een efficiënt waterbeheer en een studiedag. Daarover lees je meer in dit artikel. Wees gerust: het project mag dan wel ten einde zijn, het boeiende thema ‘ontharden en vergroenen’ zal uiteraard nog vele jaren super actueel zijn.

Zoals vermeld in de vorige edities van Groencontact heeft Diksmuide in 2022 de eer om Vlaanderen te vertegenwoordigen in de Europese groen- en leefmilieuwedstrijd Entente Florale Europe. Een vakjury, bestaande uit landschapsarchitecten, ruimtelijke planners en milieudeskundigen, bezocht afgelopen zomer alle deel nemende steden en gemeenten en beoordeelde hun groen- en leefmilieubeleid. In het najaar worden de Olympische gouden, zilveren en bronzen medailles uit gereikt, samen met het juryrapport. Omdat de VVOG het stadsbestuur van de Diksmuide intensief begeleidde, belichten we in ieder nummer van Groencontact van deze jaargang een interessant onderwerp uit het groen- en milieubeleid van de stad. Dit keer belichten we de sleutelrol die de werkgroep wegbermen speelt bij het ecologisch beheren van wegbermen en graslanden.

Op 29 juni 2022 waren de juryleden van de internationale groen- en milieucompetitie Entente florale Europe te gast bij de Stad Diksmuide voor een assessment tour. Een enthousiast team van ambtenaren en beleidsmakers konden de visie van de stad toelichten. Daarbij werden ook heel wat boeiende projecten bezocht.

Stoepplantjes zijn ‘onkruiden’ die tussen de voegen langs wegen en voetpaden opschieten. Deze plantjes zijn soms ongewenst, maar hoeven niet steeds weggehaald te worden. Afhankelijk van de locaties en overlast kan het noodzakelijk zijn om deze kruiden te verwijderen, maar denk hier zeker over na op minder betreden stukken of bij bv. scholen. Scholen kunnen deze plantjes gebruiken als vorm van buiten les. Echter in talloze gemeenten bepaalt een politieverordening dat het ‘onkruid’, dat voorkomt op aanpalende trottoirs van burgers, dient verwijderd te worden zodat het proper blijft. Ook hier kan een noodzaak zijn om dit te herzien.

Begijnendijk is een landelijke gemeente met een hoge bevolkingsdichtheid, zo’n 580 inwoners/km. Begijnen dijk bestaat uit het landelijke Betekom en het stedelijkere Begijnendijk. We zijn trots op ons sterk team dat veel van het openbaar groen in eigen beheer onderhoudt. Wij evolueren naar een onderhoudsvriendelijk en biodivers openbaar domein. Een voorbeeld hiervan is ons bermbeheer. Vroeger gebeurde dit teveel ad hoc, maar nu in 2 fasen. Een deel voor de veiligheid en de rest veel later en niet meer op vraag van de burgers.

Het is een toolbox die je in staat stelt met verschillende diensten en bevoegde schepenen tot een geïntegreerde ruimtelijke visie te komen. Met behulp van de verschillende instrumenten wordt coöperatief nagedacht over een ruimtelijk klimaatbeleid.

Onlangs was Valerie Trouet, een Vlaamse bio-ingenieur en boom-experte gespecialiseerd in dendrochronologie, even terug in Vlaanderen. Al meer dan 10 jaar woont zij in de V.S., waar ze prof is aan de Laboratory of Tree-Ring Research bij de University of Arizona. Als dendroklimatologe gebuikt ze de ringen van bomen om het verleden van ons klimaat in kaart te brengen. Ze was één van de ontdekkers van de oudste nog levende boom van Europa en ze stelde tevens ook vast dat de permanente sneeuwlaag in de Sierra Nevad a haar laagste peil in 500 jaar heeft bereikt. Haar boek ‘Wat bomen ons vertellen’ won in 2020 de ‘Jan Wolker prijs’, dat is niet mis!

In steden en gemeenten blijkt het verhogen van de biodiversiteit één van de voornaamste redenen om fruit aan te planten. In de praktijk blijft het vaak bij het aanplanten van fruit en is er nog veel marge om de biodiversiteitswaarde te verhogen. Een meer integraal beheer, een grotere variatie aan (fruit)soorten en aanwezigheid van groen elementen zijn hiervoor cruciaal.

Het is eindelijk zover, na 4 jaar komt de groensector opnieuw samen tijdens de 14de editie van Green in Flanders Expo. Zowel privétuinen als publieke parken zijn de afgelopen jaren nog belangrijker geworden. De sector floreert en u als openbare groendienst voelt dit zeker. Wat mag u tijdens deze driedaagse verwachten?

Net voor de zomer keurden minister Demir en het Departement Omgeving ons ingediend project ‘Boost de groendienst’ voor 2 jaar goed. Kennisversterking, ervaringsdeling, coaching en good practices zijn de 4 actievelden van dit project. ‘Boost de groendienst’ maakt het mogelijk om een aantal zaken die bij ons op de plank lagen verder uit te werken. Hiermee heeft VVOG de kans tegemoet te komen aan een aantal noden die leven bij de Vlaamse groendiensten. We zijn dan ook uitermate tevreden om hiervoor 2 jaar financiële ondersteuning te mogen ontvangen. Hieronder krijgen jullie een overzicht van wat jullie mogen verwachten.

We hebben hard gezocht en met enige trots kunnen wij ons nieuwe team voorstellen. Het is een multidisciplinair team met verschillende kennis, beroepservaring en regionaal verspreid.

Bas Smets neemt de fakkel over van
Jacques Wirtz en zet de Belgische landschapsarchitektuur op de wereldkaart.