Groencontact 2024/3

De accentverschuiving binnen het groenbeleid van onze steden en gemeenten van een puur visuele opsmukki ng van het straatbeeld naar een klimaatadaptieve, groene, leefbare omgeving, draait op volle toeren. Ook de bijdrage van groen op vlak van welzijn en gezondheid krijgt steeds meer aandacht. En maar goed ook, want de Belgische bevolking vergrijst, de zorgkosten stijgen jaarlijks en constante stress is bijna het “nieuwe normaal” geworden. Hiermee neemt het belang van groen gestaag toe.

Lees het volledige artikel gratis door op de foto hieronder te klikken.

In de vorige editie van Groencontact lazen we de visie van Brecht Rabbijns op het opstellen van een Urban Forestry Masterplan in Beringen. Vandaag praten we met twee mensen wiens Masterplan sinds kort werd goedgekeurd, Katrijn Loosveldt en Timo Platteau van de stad Kortrijk.

In de vorige editie van Groencontact las je hoe het OPZ Geel de grenzen van de openbare ruimte doet vervagen. We zetten deze artikelreeks verder met een voorbeeld uit de industrie. We bevinden ons in het buitengewone Beerse, gelegen in de Antwerpse Kempen. Gelegen langs het kanaal Dessel-Turnhout-Schoten bevindt zich Campine nv, een toonaangevend Belgisch bedrijf met een specialisatie in de recyclage van non-ferrometalen, zoals lood en antimoon. Met een geschiedenis die teruggaat tot 1912, heeft Campine zich ontwikkeld tot een duurzame onderneming die focust op het sluiten van kringlopen en het leveren van hoogwaardige recyclingoplossingen. Als je het zo leest, vraag je je waarschijnlijk af hoe Campine toch aan recreatief medegebruik doet. We vroegen dit aan Bram Geudens, tewerkgesteld als milieu coördinator.

‘Een zomereik is de coolste kampioen en een Chamaecyparis is een nog steeds coole achterblijver!’. Op 26 mei werden de onderzoeksresultaten bekendgemaakt van het burgerwetenschapsproject ‘Bomen zijn cool!’ Het onderzoeksproject bracht het verkoelend effect van bomen in private tuinen in kaart. Deze unieke samenwerking tussen Stad Antwerpen, Universiteit Antwerpen, Antea Group en 53 burger s kon op grote belangstelling rekenen in de nationale media. Openbaargroen.be ging in gesprek met de initiatiefnemers van deze spraakmakende campagn e. Roeland Samson is bio-ingenieur en hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen. Hij leidt er het Laboratorium voor Milieu-ecologie en Stadsecologie. Patrick Verdonck is projectmanager en Karl Clement is projectleider van ‘Bomen zijn cool!’. Beiden werken bij het studiebureau Antea Group.

De reeks ‘Het licht op groen’, waarbij we een schepen voor groenbeleid interviewen bestaat nu al een hele tijd. Iedere editie interviewden we iemand volgens een beurtrol over de verschillende provincies en partijen, met aandacht voor een genderevenwicht. Het zijn altijd interessante babbels. Voor deze editie, gezien de nakende lokale verkiezingen, pakten we het anders aan. We hebben geen schepen geïnterviewd, maar zijn op zoek gegaan samen met ‘Artificiële Intelligentie’, wat een ideaal groenbeleid zou kunnen zijn of wat een schepen allemaal moet doen.

Bomen en kleine landschapselementen hebben een belangrijke maatschappelijke en ecologische rol door de vele ecosysteemdiensten die ze vervullen. Ze verbeteren ook vaak het wegbeeld door een betere verkeersgeleiding, wat zorgt voor meer verkeersveiligheid. Denk aan hoge bomen die het verkeer intuïtief doen vertragen. Echter, daar waar bomen te dicht tegen de weg of het fietspad staan, kunnen ze voor gevaarlijke situaties zorgen.

Steeds meer gemeentebesturen investeren in de aanleg, het faciliteren of het subsidiëren van tegel-, gevel- en daktuinen. Ook burgers staan hier steeds meer voor open, mogelijk door de warme zomers of door een groeiend algemeen bewustzijn.

Tijdens de Algemene Vergadering op 14 juni 2024 gaven onze leden van over heel Vlaanderen hun input. Uit deze vergadering kwam naar voren dat een Landelijk Groenbeleid een ruimtelijk beleid is en dat steden en gemeenten hier ondersteuning kunnen gebruiken. Natuur-, milieu- en landbouwverenigingen zijn de belangrijkste partners in dit beleid, terwijl toeristen, recreanten en mensen die willen vertragen de belangrijkste gebruikers van landelijk groen zijn.

In de vorige editie van Groencontact kon je lezen over het TruStone-initiatief dat staat voor de aankoop van duurzame natuursteen door overheden. De Vlaamse overheid ontwikkelde ondertussen een tool voor diverse maatschappelijk verantwoorde overheidsopdrachten, de MVOO-criteriatool.

Als je mensen vraagt om na te denken over de betekenis van hun tuin, beschrijven ze deze vaak als een plek voor ontspanning, ontdekking en ontmoeting. Veel minder bekend is hun rol als natuurlijke airco's en sponzen, die extra bescherming biedt tegen hitte, droogte en overstromingen. Hierdoor blijft het klimaat potentieel van private tuinen tot op vandaag onvoldoende belicht en benut. Daar willen we met het KU Leuven onderzoeksproject “Klimaattuiniers” verandering in brengen dankzij nieuwe methoden, data, inzichten en instrumenten. In wat volgt bieden we een inkijk in het doel en de eerste resultaten van dit onderzoek.

Oost-Vlaanderen telt nog heel wat open ruimte, waaronder vaak slecht gelegen bouwkavels grenzend aan het open landschap. Deze kavels blijven dikwijls onbenut of voor langere tijd onbeschikbaar. Soms zijn ze te nat, soms blijven ze ongebruikt liggen omwille van speculatie of erfdienstbaarheid. Toch bieden deze kavels kansen voor de open ruimte van morgen, al dan niet tijdelijk. Kortom, het zijn ‘kansen kavels’.

De Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG) neemt deel aan een Europees project rond klimaatadaptatie. Dit initiatief, onderdeel van het Interreg Northsea Region programma, loopt tot juni 2027 en brengt deel nemers uit Nederland, Duitsland en België samen, waaronder overheidsinstanties, steden en middenveldorganisaties.

Ook in de vorige editie gaven we aandacht aan de Natuurherstelwet onder de titel ”Wachten openbaargroen-medewerkers op de Natuurherstelwet”. De vaststelling was dat openbaargroen-medewerkers reeds begonnen waren met natuurherstel, maar dat een Europees kader dit verder kon versterken. Toen was het nog helemaal niet duidelijk of de wet een meerderheid zou halen. Maar kijk…

Met de rubriek ‘Mag ik mij even voorstellen’ zetten we een boom of heester in de kijker.
Cercis doet misschien denken aan Cercidiphyllum japonicum of Katsuraboom/Koekjesboom, maar behoort tot een heel andere plantenfamilie, namelijk de vlinderbloemigen of Fabaceae, syn. Leguminosae. Maar in tegenstelling tot de meeste vertegenwoordigers van die familie is Cercis een buitenbeentje omdat hij niet in staat is om stikstof uit de lucht vast te leggen. De bloemen zitten ook direct op de stam en op de takken, een fenomeen dat men met ‘stambloei’ of ‘cauliflorie’ aanduidt. Omdat ze op de ‘naakte’ twijgen verschijnen, worden ze ook wel eens als ‘naaktbloeiers’ aangeduid.

Onder de rubriek ‘jonge groene helden’ laten we studenten of pas afgestudeerden uit een (openbaar) groenopleiding aan het woord. Meestal is de aanleiding een studie, een bachelor- of een masterproef, relevant voor de professionals uit de openbaargroen-sector. Hierbij geven we ook een forum aan de vooravond van hun carrière en wensen hen hiermee een schitterende carrière toe.

In veel steden en gemeenten hebben niet alle inwoners gelijke toegang tot groene ruimtes. Dit is een kwestie van sociale gerechtigheid. Groenruimtes, zoals parken en tuinen, zijn cruciaal voor de fysieke en mentale gezondheid van mensen. Investeren in openbaar groen zal telkens de levenskwaliteit verhogen door het uitbreiden van recreatiemogelijkheden. Maar in sommige wijken levert groen veel meer dan dat, investeer in groen daar waar de sociale winst het grootst is!

Na een jarenlange vaste katern van ‘schepen in het licht’, werd het eens tijd om onze groenploegen in de schijnwerpers te zetten. Ze vormen de ruggengraat van ons groenbeleid en zijn onmisbaar voor het beheer van onze groene ruimtes. Wie zijn ze? Wat drijft hen? En wat doen ze precies allemaal? Je leest het hier in ‘groenploeg scheert hoge toppen’!

Lees het volledige artikel gratis door op de foto hieronder te klikken.

De 1.2.Tree Award werd dit jaar mee geïntegreerd in de ‘Openbaargroen-awards’. Op dinsdag 24 september 13u30 wordt, samen met Bartel van Riet, de 4de 1.2.Tree Award uitgereikt door VVOG tijdens Green – Open Spaces, de vakbeurs voor de private en publieke groensector.

Straatbomen bieden tal van voordelen voor mens, natuur en milieu. Daarnaast zorgen ze voor uitdagingen voor de beheerders, zoals het bereiken van het eindbeeld afgestemd op de soort, de functies en de groeiplaats, hinder voorkomen en de planten in goede conditie houden. Eén relatief kleine stap in dit proces, maar van groot belang voor een duurzaam resultaat, is de begeleidingssnoei. Om deze snoeiwerken goed uit te voeren en de gevolgen in te kunnen schatten heb je vakkennis nodig. Opleidingen aan terreinploegen zijn noodzakelijk om die kennis te bekomen. Een waardevol hulpmiddel hierbij is het VVOG-zakboekje ‘Begeleidingssnoei van straatbomen’ Deze 'Snoei-Wijzer' biedt praktische informatie voor uitvoering en communicatie op het werkveld, ondersteund door duidelijke tekste n, foto's en tekeningen.

Jaren geleden ging ik met man en kind logeren op een Franse boerderij. De boerin in kwestie kweekte schapen en spon haar eigen wol. Midden in de weide, tussen het geblaat, vertelde ze ons enthousiast over dat proces. Al gauw werd ze de mond gesnoerd door het gekrijs van zoonlief, die net in de brandnetels was getuimeld. ‘O, mon pauvre petit,’ zei de boerin. ‘Un instant! Je cherche du plantain!’
Ijverig speurde ze de grond af, plukte wat groen, kneusde de blaadjes naarstig tussen haar vingers en wreef ze gauw over zoonliefs prikkende huid. Hij kalmeerde.